Najważniejsze fakty o wodzie, które powinna znać każda mama

Ciało ludzkie w większości składa się z wody. Ciało dziecka do 2 roku życia składa się z wody nawet w 78%. Woda pełni w organizmie wiele funkcji: jest bardzo dobrym rozpuszczalnikiem i tworzy środowisko dla wszystkich procesów życiowych, jakie przebiegają w organizmie. Wchodzi w skład wszystkich komórek i tkanek, umożliwia trawienie oraz transport składników odżywczych i produktów przemiany materii. Podczas upałów to właśnie dzięki wodzie, która wydostaje się na powierzchnię skóry w postaci potu, nasz organizm jest w stanie się ochłodzić. Woda działa też jako ochrona narządów, zabezpiecza np. mózg, rdzeń kręgowy, gałkę oczną przed uszkodzeniem. Żaden proces w organizmie człowieka nie może odbyć się bez udziału wody, a więc życie bez wody nie jest możliwe.

Rodzice często zadają pytanie o zapotrzebowanie na wodę, odnosząc się do wieku dziecka. Dzieci w określonym wieku mogą mieć bardzo różną masę ciała, dlatego zapotrzebowanie na wodę zależy głównie od masy ciała dziecka i powinno być obliczane za pomocą metody Hollidaya i Segara. Dobowe zapotrzebowanie na płyny u dzieci o masie ciała nieprzekraczającej 10 kg wynosi 100 ml na każdy kilogram masy ciała, i tak np. dziecko o masie ciała 8 kg powinno wypijać 800 ml płynów w ciągu doby.

Zalecenia polskich i zagranicznych towarzystw naukowych mówią, że dzieci powinny być karmione wyłącznie piersią (lub, jeśli to nie jest możliwe, mieszanką mlekozastępczą) do ukończenia 6 miesiąca życia i nie wymagają wtedy dopajania wodą. W przypadku mieszanki może pojawić się potrzeba dopajania dziecka wodą (np. podczas upałów lub w trakcie choroby). Rodzice, którzy mają wątpliwości co do tego kiedy podać maluszkowi wodę, powinni zasięgnąć porady pediatry. Kiedy dziecko kończy pół roku, do jego menu zaczynają trafiać nowe produkty, będzie to również najwłaściwszy moment na podanie wody. Roczny maluch potrzebuje 100 ml płynów na każdy kilogram masy ciała, przy czym podstawę nawodnienia powinno nadal stanowić mleko matki (lub mleko modyfikowane) lub woda. Nie ma potrzeby podawania maluchom soków, herbatek i innych napojów, a wręcz zalecenia mówią o tym, aby nie podawać nawet 100% soków owoco­wych dzieciom do ukończenia 1. r.ż. To właśnie woda powinna stanowić główne źródło nawodnienia zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Poza wspomnianymi wyżej korzyściami zdrowotnymi, jej picie – w odróżnieniu od soków – wspiera kształtowanie zdrowych nawyków żywieniowych.

Małym dzieciom najlepiej w ogóle nie podawać soków, aby nie kształtować u nich nieprawidłowych nawyków żywieniowych. Specjaliści ds. żywienia podkreślają, że soki – nawet te bezpośrednio wyciśnięte z owoców – powinny być traktowane w kategoriach przekąski, a nie sposobu na ugaszenie pragnienia, czy główne źródło nawodnienia. Nawet w niepozornie prezentującej się szklance soku, kryją się często niemałe ilości naturalnie występujących cukrów. A to z kolei oznacza kaloryczność samego produktu i nie pozostaje obojętne dla organizmu. Co ciekawe, wbrew powszechnej opinii, sok nie zastępuje idealnie porcji owocu czy warzywa w diecie, a przy tym zawiera mniej błonnika.

Nie ma potrzeby dopajania niemowląt, jeśli karmienie mlekiem matki jest efektywne, a dziecko ma nieograniczony dostęp do piersi. Takie rozwiązanie będzie dla dzieci najlepsze. Oznacza to, że dzieci do 6. miesiąca życia w ogóle nie muszą być dopajane. Istnieją oczywiście pewne wskazania do podawania dodatkowych płynów np. w związku z infekcjami przebiegającymi z biegunką i wymiotami, kiedy dziecku grozi odwodnienie, jednak nawadnianie powinno wtedy odbywać się zgodnie z zaleceniami lekarza.

Pierwsze 1000 dni życia dziecka to szczególny okres, kiedy organizm małego człowieka jest szczególnie wrażliwy na wszelkie czynniki zewnętrzne. Woda podawana małym dzieciom nie powinna być wodą przypadkową. Najlepiej podawać dziecku butelkowaną, wysokiej jakości wodę źródlaną lub mineralną o niskim poziomie mineralizacji, niskiej zawartości sodu lub chlorków, fluorków oraz azotanów i azotynów. Wody butelkowane to wody pochodzenia naturalnego, czyli rozlewane do butelek dokładnie w takiej postaci, w jakiej stworzyła je natura. Taką wodą jest np. woda Żywiec Zdrój. Żywiec Zdrój posiada pozytywną opinię Centrum Zdrowia Dziecka dla dzieci powyżej 1. roku życia.

Woda kranowa jest wodą zdatną do picia. Warto natomiast mieć świadomość różnic między wodami butelkowanymi a tymi, płynącymi w naszych kranach. Po pierwsze kranówka może pochodzić zarówno z ujęć głębinowych, jak również powierzchniowych (np. z rzek). Aby uzyskać jakość bezpieczną dla zdrowia stosowane są w jej przypadku różne metody uzdatniania, jak np. dezynfekcja, w tym chlorowanie czy ozonowanie. I choć to co do zasady bezpieczne procesy, to warto wiedzieć, że nie pozostają one zupełnie bez wpływu na parametry płynącej w kranie wody. Wody mineralne i źródlane natomiast muszą być wodami pierwotnie czystymi, naturalnego pochodzenia, czerpanymi zawsze ze źródeł podziemnych oraz nie mogą być poddawane procesom, które zmieniłyby ich naturalne właściwości fizykochemiczne czy mikrobiologiczne. Wody butelkowane są produktem spożywczym i podlegają w związku z tym dużo bardziej restrykcyjnym przepisom prawa. Znaczenie ma również stan instalacji wodociągowych (długość rur i ich stan), który sprawia, że jakość wody, płynącej bezpośrednio z naszych kranów może różnić się od tej, która wypływała na początku swojej drogi. Podając dziecku wodę źródlaną, np. Żywiec Zdrój, mamy pewność, że spełnia ona wymagania stawiane wodzie do przyrządzania żywności dla maluszka.

Wszyscy wiemy, że dziecko, które pije za mało, może ulec odwodnieniu. Rodzice martwią się o stan nawodnienia dzieci podczas upałów i wtedy, kiedy dzieci przechodzą infekcję z biegunką lub wymiotami. Zapominają jednak o tym, że już pierwszy etap odwodnienia powoduje wiele zmian w organizmie dziecka. Trzeba pamiętać, że uczucie pragnienia jest spóźnionym sygnałem o niedoborach wody. Kiedy się pojawia, wiąże się to już ze spadkiem funkcji fizycznych i poznawczych organizmu. Dlatego wszyscy powinniśmy pić wodę cały dzień, małymi porcjami, nie czekając na to, aż poczujemy pragnienie. Nawet niewielkie odwodnienie może obniżać koncentrację, wydłużać czas reakcji, powodować zmęczenie, złe samopoczucie i bóle głowy oraz pogarszać pamięć krótkotrwałą u dzieci. Trudności ze skupieniem na lekcji czy nauką w domu mogą być wynikiem tego, iż dziecko wypija za mało wody.

Wybór wody dla dziecka może okazać się dla rodziców trudny. Na półkach sklepowych znajdziemy wody o różnych właściwościach i różnej zawartości składników mineralnych. Trzeba wiedzieć, że niektóre z nich zawierają w większej ilości składniki, które w przypadku dzieci powinny być limitowane. Należą do nich m.in. sód, siarczany, fluorki czy jodki.

Dlatego dzieciom warto podawać wody źródlane, które są najbardziej uniwersalne, jako jedyne spełniają parametry czystości określone dla wód podziemnych, a jednocześnie także wymagania dla wody do stałego spożycia. Sięgając po nią nie musimy się więc szczególnie zastanawiać nad składem – możemy mieć pewność, że niezależnie od wypijanej ilości i niezależnie od wieku czy ewentualnych wyzwań zdrowotnych, woda ta będzie odpowiednia. Taka woda będzie bardzo optymalnym źródłem codziennego nawodnienia naszych pociech.