Fakty i mity o migrenie

Fakt. Migrena dotyczy ok. 14,4 proc. populacji na całym świecie i jest drugą, po bólu pleców, najczęstszą przyczyną niesprawności [1]. W Polsce choruje ponad 3,5 miliona osób, z czego u ponad 400 tysięcy chorych występuje migrena przewlekła [2].

Osoby cierpiące na migrenę często borykają się z obciążeniem psychicznym, które może prowadzić do rozwoju zaburzeń lękowych i depresji [3]. Choroba jest nieprzewidywalna, a ból głowy tak silny, że potrafi całkowicie wyłączyć z codziennego życia.

Migrena to także realne koszty społeczne. Wiąże się z obniżoną produktywnością, częstymi nieobecnościami w pracy, a w niektórych przypadkach z całkowitą niezdolnością do jej wykonywania. Generuje ponadto znaczące wydatki w systemie opieki zdrowotnej. W 2023 r. wartość wydatków na świadczenia z rozpoznaniem migreny (G43 według ICD10) wyniosła 37,6 mln zł [4].

Mit. To jeden z bardziej szkodliwych stereotypów, który wynika z połączenia niepełnej wiedzy medycznej, wpływów kulturowych i społecznych, a także braku zrozumienia, z jak poważną i przewlekłą chorobą mamy do czynienia.

Migrena objawia się napadami jednostronnego, pulsującego bólu głowy, który utrzymuje się od 4 do 72 godzin i nierzadko nasila się podczas ruchu [1,2]. Towarzyszą jej objawy autonomiczne, m.in. nudności, wymioty, nadwrażliwość na światło i dźwięk.

U ok. jednej trzeciej osób cierpiących na migrenę występują objawy prodromalne. Są wśród nich m.in. zmiany nastroju (np. drażliwość), zmęczenie lub pobudzenie, trudności z koncentracją, sztywność karku, wzmożone pragnienie lub głód. Na kilka godzin, a nawet dni przed właściwym napadem, może też wystąpić tzw. aura. Obejmuje najczęściej zmiany nastroju, drażliwość, zmęczenie, wzmożony apetyt (zwłaszcza na słodycze), wzmożone pragnienie, częstsze oddawanie moczu czy problemy z koncentracją. Po ustąpieniu bólu migrenowego wielu pacjentów doświadcza też fazy postdromalnej, która może trwać od kilku godzin do doby i wiąże się z osłabieniem, wyczerpaniem, trudnościami z koncentracją czy nadwrażliwością na bodźce [5].

Fakt. Atak migreny może być wywołany przez różne czynniki. Najczęściej ma związek ze stresem lub odprężeniem po stresie (np. w czasie weekendu lub na wakacjach), zmianami hormonalnymi (miesiączką, przyjmowaniem doustnych środków antykoncepcyjnych, owulacją), niektórymi pokarmami, m.in. czekoladą, nabiałem, kakao, alkoholem, zmęczeniem czy gwałtownymi zmianami pogody.

Unikanie lub kontrolowanie czynników wyzwalających, poprzez wprowadzenie zdrowych nawyków i świadome obserwowanie swojego organizmu, może znacząco ograniczyć częstotliwość i intensywność napadów migrenowych.

Mit. Leczenie migreny obejmuje zarówno doraźne łagodzenie objawów podczas napadu, jak i działania profilaktyczne. Jego celem jest szybkie zmniejszenie natężenia bólu oraz towarzyszących objawów, m.in. nudności, nadwrażliwości na światło i dźwięki, a także ograniczenie niepełnosprawności związanej z napadem.

Nieskuteczne lub opóźnione leczenie doraźne może prowadzić do wydłużenia czasu trwania napadu i zwiększenia ryzyka jego nawrotu, a w dłuższej perspektywie do rozwoju migreny przewlekłej.

W przypadku migreny w pierwszej kolejności dobrze jest sięgnąć po preparat złożony zawierający kwas acetylosalicylowy, paracetamol i kofeinę (w dawce nie mniejszej niż 50 mg). Porównanie skuteczności różnych terapii statystycznie znamiennie przewyższa efekt placebo oraz działanie pojedynczego składnika [6]. Taką kombinację składników zawiera Excedrin MigraStop. Jest to lek, który uśmierza napięciowy ból głowy w 15 minut. W przypadku migreny działa już po 30 minutach i zwalcza jej główne objawy – ból głowy, nadwrażliwość na światło, nadwrażliwość na dźwięk i nudności. W przeciwieństwie do tryptanów można go stosować w okresie aury migrenowej [5]. Nie uzależnia i jest dostępny bez recepty.

W łagodzeniu bólu migrenowego można też stosować Excedrin Duo. To lek będący połączeniem paracetamolu i ibuprofenu, który zaczyna przynosić ulgę już po 5 minutach (1) i działa aż do 9 godzin (2).

Fakt. Kobiety chorują trzy razy częściej niż mężczyźni [1,2], na co wpływ mają najpewniej hormony płciowe, zwłaszcza estrogeny.

U wielu pań pierwsze napady migreny pojawiają się po rozpoczęciu miesiączkowania, a często nasilają się w okresie okołomenstruacyjnym, kiedy poziom estrogenów gwałtownie spada. Z kolei u niektórych objawy łagodnieją w czasie ciąży, gdy poziom hormonów jest bardziej stabilny.

Migrena przez długi czas była postrzegana jako oznaka kobiecej słabości i infantylności. Bagatelizowano tę chorobę, uznając ją za coś, co wynika z "nadwrażliwości" kobiet lub ich emocjonalnej niestabilności. Na szczęście współczesna medycyna i coraz większa świadomość społeczna pozwalają na lepsze zrozumienie migreny jako poważnej neurologicznej choroby, która nie ma nic wspólnego ze "słabością".

(1) Po przyjęciu tego produktu leczniczego na pusty żołądek obecność paracetamolu i ibuprofenu w osoczu wykrywa się po 5 minutach.

(2) W pooperacyjnym bólu zęba.

Excedrin MigraStop 250 mg + 250 mg + 65 mg, tabletki powlekane. Jedna tabletka powlekana zawiera 250 mg kwasu acetylosalicylowego, 250 mg paracetamolu oraz 65 mg kofeiny. Wskazania do stosowania: Excedrin jest wskazany do stosowania u dorosłych w doraźnym leczeniu bólu głowy oraz napadów migreny z aurą lub bez aury. Podmiot odpowiedzialny: Haleon Poland Sp. z o. o., 29.09.2023. PM-PL-XCDRN-24-00026

Excedrin Duo 500 mg + 200 mg, tabletki powlekane. Każda tabletka powlekana zawiera 500 mg paracetamolu i 200 mg ibuprofenu. Wskazania do stosowania: Do krótkotrwałego, objawowego leczenia bólu o nasileniu łagodnym do umiarkowanego, związanego z migreną, bólami głowy, bólami pleców, bólami miesiączkowymi, bólem zęba, bólami reumatycznymi i bólami mięśni, bólem w zapaleniu stawów o nasileniu innym niż ciężkie, objawami przeziębienia i grypy, bólem gardła i gorączką. Produkt leczniczy jest szczególnie odpowiedni do łagodzenia bólu wymagającego silniejszego działania przeciwbólowego niż działanie ibuprofenu lub paracetamolu w monoterapii. Ten produkt leczniczy jest przeznaczony dla osób dorosłych, powyżej 18 roku życia. Podmiot odpowiedzialny: Haleon Poland Sp. z o.o. 28.11.2024

Bibliografia:

[1] A. Stępień, W. Kozubski, J. Rożniecki, I. Domitrz, Rozpoznawanie i leczenie migreny 2024 – aktualizacja rekomendacji – opracowanie Grupy Ekspertów Sekcji Bólu Głowy Polskiego Towarzystwa Neurologicznego i Polskiego Towarzystwa Badania Bólu, "Ból" 2024, t. 25, nr 1, s. 9-33.

[2] M. Waliszewska-Prosół, M. Straburzyński, M. Kopka, M. Nowaczewska, Migrena — współczesne metody leczenia, przyszłe terapie, "Polski Przegląd Neurologiczny" 2021, 17 (1), 19–35.

[3] M. Karbowski, A. Nowicka, Doświadczenie migreny a ocena jakości życia w kontekście poczucia resentymentu z uwzględnieniem przyczyn nasilenia depresji i lęku, "Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio" 2024, 59 (3), s. 1-16.

[4] J. Gierczyński, Neurologia z perspektywy danych narodowego funduszu zdrowia [w:] "Neurologia w Polsce Stan obecny i perspektywy rozwoju" pod red. J. Gierczyńskiego, A. Kułakowskiej, K. Rejdaka, Warszawa 2024, s. 49-109.

[5] A. Stępień, Migrena [dostęp on-line: https://podyplomie.pl/uploads/ksiazki/KS_Neurologia-T3-Migrena.pdf, 10.05.2025 r.]

[6] K. Stopińska, I. Domitrz, Leczenie samoistnych bólów głowy w praktyce lekarza rodzinnego, "Lekarz POZ", nr 5, s. 376-381.

PM-PL-XCDRN-25-00050