Skąd biorą się kurzajki?

Brodawki (łac. verrucae) to łagodne zmiany skórne wywołane przez infekcję wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV, Human Papillomavirus) [1, 3]. Mają postać niewielkich, wyraźnie odgraniczonych narośli o szorstkiej powierzchni. Rozwijają się w obrębie naskórka, czyli najbardziej zewnętrznej warstwy skóry. Mogą przybierać różne kształty i kolory (od cielistego po brunatny) i występować pojedynczo lub w skupiskach.

W zależności od typu wirusa i miejsca występowania wyróżnia się:

• brodawki zwykłe – twarde, szorstkie grudki w kolorze cielistym, szarawym lub żółtobrązowym, zwykle o średnicy do 1 cm; najczęściej pojawiają się na grzbietach dłoni, wokół paznokci (wał okołopaznokciowy) lub pod płytką paznokcia,

• brodawki podeszwowe – występują na podeszwach stóp i przypominają brodawki zwykłe, choć są zwykle większe i otoczone grubym, zrogowaciałym naskórkiem; często powodują ból przy chodzeniu,

• brodawki mozaikowe – powstają w wyniku zlania się licznych brodawek podeszwowych położonych blisko siebie; tworzą nieregularne skupiska przypominające mozaikę (stąd ich nazwa),

• brodawki płaskie (młodocianych) – niewielkie, gładkie zmiany w kolorze skóry, najczęściej spotykane u dzieci i młodzieży; występują na twarzy i grzbietach dłoni, często układają się liniowo wzdłuż zadrapań lub mikrourazów naskórka.

Brodawki skórne mogą pojawiać się zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. W przypadku najmłodszych występują szczególnie często ze względu na mniej dojrzały układ odpornościowy oraz częstszy kontakt z powierzchniami sprzyjającymi zakażeniu.

Zakażenie wirusem HPV, który odpowiada za rozwój brodawek, następuje poprzez kontakt ze skórą osoby zakażonej lub z zanieczyszczonymi powierzchniami i przedmiotami [3]. Szczególnie narażeni jesteśmy w miejscach publicznych, zwłaszcza na basenie, w saunie czy na siłowni, gdzie wilgoć i ciepło sprzyjają przeżyciu wirusa poza organizmem. A w jaki sposób nam zagraża?

Skóra pełni funkcję bariery ochronnej. Stanowi pierwszą linię obrony przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, w tym chorobotwórczymi drobnoustrojami. Naskórek, czyli zewnętrzna warstwa skóry, tworzy szczelne zabezpieczenie mechaniczne, które w normalnych okolicznościach skutecznie uniemożliwia patogenom przenikanie do głębszych tkanek.

Kiedy jednak dojdzie do naruszenia tej bariery, następuje lokalne osłabienie mechanizmów obronnych. Mikrouszkodzenia skóry (otarcia, pęknięcia, zadrapania czy niewielkie ranki) stają się potencjalnymi miejscami wniknięcia wirusa HPV. Kiedy przedostanie się do warstwy podstawnej naskórka, infekuje komórki nabłonkowe i inicjuje proces namnażania. Wtedy też rozpoczyna się rozwój zmian chorobowych w postaci brodawek. Proces ten jest zwykle powolny. Pierwsze zmiany mogą pojawić się dopiero po kilku tygodniach lub miesiącach od zakażenia.

Komórki naskórka osoby zakażonej mogą osadzać się na ręcznikach, podłogach i przedmiotach codziennego użytku. Największe ryzyko zakażenia HPV występuje w miejscach takich jak baseny, sauny i siłownie.

Zła wiadomość jest taka, że całkowite wyeliminowanie wirusa HPV z otoczenia nie jest możliwe. Możemy się bowiem zetknąć z nim praktycznie wszędzie. Ale jest i dobra wiadomość, bo istnieje wiele skutecznych działań profilaktycznych, które znacząco zmniejszają ryzyko zakażenia i rozwoju brodawek skórnych. O czym warto pamiętać?

• Unikaj chodzenia boso w miejscach publicznych – noszenie klapek lub obuwia ochronnego w basenach, saunach, szatniach, siłowniach i prysznicach publicznych minimalizuje kontakt skóry z potencjalnie skażonymi powierzchniami.

• Utrzymuj skórę w dobrej kondycji – pielęgnacja skóry, jej odpowiednie nawilżenie i ochrona przed pęknięciami lub otarciami to podstawowy element profilaktyki.

• Dbaj o higienę osobistą – korzystaj wyłącznie z własnych przyborów higienicznych (np. ręczników, pilników) i unikaj dzielenia się nimi.

• Wzmacniaj odporność – sprawnie funkcjonujący układ immunologiczny potrafi skutecznie zwalczyć HPV we wczesnej fazie zakażenia, dlatego dbaj o zdrową dietę, odpowiednią ilość snu, redukcję stresu oraz aktywność fizyczną.

• Zachowaj czujność – wczesne zauważenie niepokojących zmian i szybka konsultacja z dermatologiem pozwalają na rozpoczęcie leczenia, zanim kurzajki się rozprzestrzenią, co ogranicza ryzyko dalszego zakażania siebie i innych.

Niestety, nawet przy zachowaniu wszystkich środków ostrożności może dojść za zainfekowania skóry wirusem HPV. Co wówczas zrobić?

W pierwszej kolejności należy skonsultować się z dermatologiem i postępować według jego wskazówek. Jeśli nie jest to możliwe, pomocny może być lek Brodacid, dostępny bez recepty, który z uwagi na zawartość kwasu salicylowego i mlekowego pomaga złuszczyć zrogowaciały naskórek co może pomóc w usunięciu brodawki. Leczenie wymaga jednak systematyczności i cierpliwości, gdyż pierwsze efekty mogą pojawić się dopiero po kilku tygodniach.

Brodacid Acidum lacticum + Acidum salicylicum (50,4 mg + 100 mg)/g. Postać farmaceutyczna: Płyn na skórę. Skład: 1 g płynu na skórę zawiera 50,4 mg kwasu mlekowego (Acidum lacticum) w postaci roztworu 90% i 100 mg kwasu salicylowego (Acidum salicylicum). Substancje pomocnicze: Dimetylosulfotlenek, nitroceluloza (2:1 w etanolu) + octan etylu. Wskazania: Leczenie brodawek zwykłych, około paznokciowych, brodawek stóp i mozaikowych. Dawkowanie i sposób podania: Produkt leczniczy Brodacid należy stosować zgodnie z zaleceniem lekarza lub zgodnie z opisem podanym na ulotce. Przeciwwskazania: Nie stosować w przypadku nadwrażliwości na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Nie należy stosować w leczeniu brodawek płaskich i zmian zlokalizowanych w okolicy oczu, na błonach śluzowych oraz na twarzy, na znamiona owłosione i nieowłosione, na zakażoną lub zmienioną zapalnie skórę. Nie stosować w okresie ciąży i karmienia piersią oraz u dzieci w wieku poniżej 2 lat. U dzieci od 2 do 12 lat można stosować tylko pod kontrolą lekarza. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu wydane przez URPL nr R/3295. Podmiot odpowiedzialny: GRUPA INCO S.A., 00-519 Warszawa, ul. Wspólna 25.

Bibliografia:

[1] I. E. Wencel, K. Kordus, Porównanie skuteczności terapii nieinwazyjnych i inwazyjnych w zabiegach usuwania brodawek wirusowych skóry stóp, Aesthetic Cosmetology and Medicine 2021, nr 5, t 10, s. 235-241.

[2] Kurzajki (brodawki) – czym są i jak się ich pozbyć? [dostęp on-line, https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/285720,kurzajki-brodawki-czym-sa-i-jak-sie-ich-pozbyc, 20.07.2025 r.]

[3] E. Mądry, M. Gibas, A. Adamczak−Ratajczak, R. Mądry, HPV – wirus o wielu twarzach, Family Medicine & Primary Care Review 2009, 11, 3, s. 702–704.