"Nie poradzę sobie, nikt mi nie pomoże"

Opiekunowie niejednokrotnie wobec braku czasu są zmuszeni, by zrezygnować ze swoich planów na najbliższe miesiące, a czasami nawet na lata.

- Opiekun osoby chorej ponosi ogromne koszty - czasu, zaangażowania, wytrwałości fizycznej i odporności psychicznej. W związku z tym osoby, które pełnią funkcje opiekuna, muszą dbać o to, by znaleźć czas dla siebie, bo nie można opiekować się kimś 24 godziny na dobę - tłumaczy dr Anna Siudem, specjalistka w zakresie psychologii rodziny i psychologii społecznej.

Ekspertka zwraca uwagę na fakt, że opiekunowie to najczęściej osoby stojące w cieniu, mimo że to one wykonują przecież największą pracę, by zapewnić choremu fizyczne i psychiczne wsparcie.

- Dlatego też opiekun powinien posiadać kogoś z kim może porozmawiać o trudach swojej pracy. Inaczej mówiąc - uzyskać wsparcie z zewnątrz. To jest taki łańcuch powiązany - osoby chore czy niepełnosprawne potrzebują opieki, ale opiekunowie, którzy ją im zapewniają, również nie mogą być pozostawieni sami sobie - zaznacza dr Anna Siudem.

- Opieka nad chorym to sinusoida. Są dni lepsze i gorsze. Trzeba powiedzieć wprost - kryzysy będą się pojawiały - dodaje.

Brak rozmowy, branie na siebie zbyt wielu obowiązków oraz tłumienie emocji przekłada się w niektórych przypadkach na depresję. W tego typu sytuacjach może dojść do rozwinięcia przypadłości nazywanej "zespołem stresu opiekuna". Pojawia się ona u osób, które przez kilka miesięcy lub lat zajmują się niesamodzielną osobą.

- Do symptomów, które powinny być dla opiekuna czerwoną flagą, możemy zaliczyć: zmęczenie zarówno fizyczne i psychiczne, niechęć do podejmowania dalszej pracy, bezsenność, rozdrażnienie. Z czasem pojawiają się również różnego rodzaju lęki - "nie poradzę sobie", "nikt mi nie pomoże". Zwróćmy uwagę na fakt, że to są objawy wypalenia zawodowego - alarmuje specjalistka w zakresie psychologii rodziny i psychologii społecznej.

- Jeśli nie zadbamy o swoje zdrowie psychiczne, z czasem mogą pojawiać się coraz silniejsze emocje, takie jak poczucie żalu, cierpienia, rozczarowanie, gniew, złość, bezsilność, bezradność. Wszystko to świadczy o spadku odporności, o tym, że te zasoby emocjonalne się wyczerpują. Gdy takie emocje się pojawiają, powinniśmy natychmiast poszukać pomocy - przekonuje dr Anna Siudem.

Ekspertka zaznacza, że opiekunowie powinno zrobić wszystko by zapobiec powstaniu "zespołu stresu opiekuna". Muszą pamiętać, że to właśnie oni są głównym wsparciem dla chorego, dlatego sami muszą być w formie.

- Opiekunowie powinni dbać o to, by mieć czas dla siebie - na odpoczynek, na coś, co sprawia im przyjemność, co odwróci uwagę od pracy. Pamiętajmy, że opieka nad osobą chorą to ciężka praca i jak każda praca powinna się kończyć. Opiekunowie często mają problem z postawieniem granic między pracą a własnym życiem. Pomiędzy własnymi relacjami a nadmiernym zaangażowaniem się w opiekę - zaznacza dr Anna Siudem.

- Należy zwiększać świadomość społeczną na ten temat i zaznaczać, że osoby, które opiekują się chorymi, wykonują pracę na kilka etatów. Pełnią funkcje pielęgnacyjne, terapeutyczne, koordynujące, zarządzające - dodaje ekspertka.

Podkreśla, że opiekun musi zaspokoić swoje naturalne potrzeby - zainteresowania, szacunku i bycia z innymi, czucia się bezpiecznym.

- Ta profilaktyka jest niezbędna w pracy z osobami, które wymagają naszej pomocy, by móc się nimi opiekować jak najdłużej - tłumaczy dr Anna Siudem.

Ekspertka zaznacza, że aby opieka nad chorym nas nie przytłoczyła, powinniśmy rozdzielać zadania.

- W naszej kulturze przyjęło się, że taka opieka przede wszystkim spoczywa na kobietach. Jednak pamiętajmy, że każdy ma ograniczone zasoby, więc matki, córki, siostry, żony również potrzebują regeneracji sił. A trudno o regenerację, gdy obowiązki wykonuje się cały czas - mówi dr Anna Siudem.

- Takie osoby powinny uczciwie komunikować, że też potrzebują czasu dla siebie. Powinny angażować innych do opieki nad osobą chorą. Dzielmy się tymi obowiązkami, nie bierzmy wszystkiego na własne ramiona - podsumowuje ekspertka.